స్లమ్ డాగూ- బాబీ జిందాలూ

మంగళవారం ఒబమా జాయింట్ కాంగ్రెస్ ఉపన్యాసానికి స్పందిస్తూ, రిపబ్లికిన్ పార్టీ ప్రతినిధిగా భారతీయ సంతతికి చెందిన లూయిసియానా గవర్నర్ బాబి జిందాల్ మాట్లాడారు. నాలుగు సంవత్సరాల తరవాత జరగబోయే అధ్యక్ష ఎన్నికలో రిపబ్లికన్ పార్టీ అభ్యర్ధిగా ఆయన ఎంపికయ్యే అయ్యే అవకాశాలు వున్నాయాని కొందరు ఊహాగానాలు చేస్తున్న నేపథ్యం ఆయన స్పందనకి కొంత విలువ కలిగించింది. తనూ, రిపబ్లికన్లు ప్రభుత్వ పాత్రని పెంచే ఒబామా ప్రతిపాదనలని వ్యతిరేకిస్తున్నామని చెప్తూ, ప్రభుత్వం ‘అగ్ని పర్వతాల పర్యవేక్షణకి’ వెచ్చిస్తున్న 140 మిలియన్ల ఖర్చుని వృధా వ్యయంగా వేళకోళం చేసారు జిందాల్. తన తల్లిదండ్రులూ అమెరికాకి వలస వచ్చిన కష్టజీవులే అన్నారు. ఆ సందర్భంలో తన గురించి ఒక పిట్టకథ చెప్పారు. ‘..నా చిన్నతనంలో నా తండ్రితో కలిసి పచారి కొట్టుకువెళ్ళిన జ్ఞాపకం నాకుంది. ఇండియాలో పెరుగుతున్నప్పుడు దుర్భరమైన దారిద్ర్యాన్ని చూసిన ఆయన, మేము ఆ కొట్టు అరల మధ్య నడుస్తుండగా, వాటిల్లో అనంతగా వున్న రకరకాల వస్తువులని చూస్తూ నాతో చెప్పేవాడు.. ‘’బాబీ, అమెరికన్లు ఏమైనా చేయగలరు’’. నేను ఈరోజుకి దాన్ని నమ్ముతాను.’ అని.

మన జాతి వాడు, దేశం వాడు, కిందనించి వచ్చిన వాడు అమెరికాలో ఒక రాష్ర్టానికి గవర్నర్ అని గర్వపడాలా? రాజకీయ, ఆర్ధిక, సామాజిక, సాంస్కృతిక విషయాల్లో అన్నీ అభివృద్ధి నిరోధక భావాలే కల బాబీ జిందాల్, మన జాతి రాజకీయ నాయకత్వ విజయానికి ప్రతినిధి కనక సిగ్గుపడాలా? గుల్జార్, రెహమాన్, రెసూల్ లకి ఆస్కార్లు వచ్చాయని గంతులెయ్యాలా? అవి స్లమ్ డాగ్ కి అయినందుకు కించపడాలా?

షారుక్ ఖాన్ సినిమా డైలాగొకటుంది ‘కభీ కభీ కుచ్ జీత్ నికి లియే కుచ్ హార్నా పడ్తాహై, ఔర్ హార్ కర్ జీత్నే వాలేకో బాజీగర్ కెహెతే హై’. జూదంలో గెలవడమూ గెలవడమే. అందులో గెలుపుకైనా ప్రతిభా, అదృష్టం / కాలం కలిసి రావాలి. అన్నీ అమరినప్పుడు కూడా పడెయ్యాల్సిన ముక్క పడయ్యకుండా, కావల్సిన ముక్క తీసుకోలేం. ఒకోసారి పడేసినా తీసుకోలేం. ఇంకోసారి తీసుకున్నది పనికిరాకుండా పోవచ్చు. పారేసిందే తెచ్చుకున్నదానికన్నా విలువైనదని గ్రహించేసరేకే యింకోళ్ళు మన ఆట కట్టించేయచ్చు. అటన్నాకా గెలవడం ఓడడం రెండూ వుంటాయి. మనవాళ్ళు గెలిచినప్పుడు సంతోషపడాల్సిందే, కానీ గెలిచారు కనుక, జూదర్లని భుజాల కెక్కించుకోనక్కర్లేదు.

గాంధీ గోచి పెట్టుకుని రౌండ్ టేబుల్ సమావేశానికి వెళ్ళినప్పుడు ఎవరూ ఆయన్ని మనదేశ దరిద్రాన్ని ప్రపంచానికి ప్రదర్శించి మనపరువు తీస్తున్నాడనలేదు. అప్పటి మన దారిద్ర్యానికి పరపలన కారణంగా చూపించ దలుచుకున్నం కనుక ఆయన వైఖరి బ్రిటిష్ పాలనలో మన దేశ ప్రజల దైన్యాన్ని ప్రపంచంముందు నిలబట్టిన సాహసంగానే కనబడింది. ఇప్పుడు స్లమ్ డాగ్ ని విమర్శించే వాళ్ళు కొందరైన లేవదిస్తున్న అభ్యంతరం ఆ సినిమా మన దరిద్రాన్ని ప్రపంచానికి చూపడం కాదు, మన దరిద్రాన్ని పరాయివాడు, పరాయివాళ్ళని ‘కదిలించడం’ కోసం చూపించడాన్ని. ఆ ప్రయత్నం ఎందుకోసం చేసారన్నదాన్ని. ‘అందమైన అబద్ధంలో కన్నా నిష్టురమైన నిజంలోనే మంచి కవిత్వం (కళ) దర్శనీయం అవుతుంది’ అన్న శ్రీశ్రీ మాటల్తో పూర్తిగా ఏకీభవించే వాళ్ళకూడా స్లమ్ డాగ్ ని యిష్టపడకపోవచ్చు. అందులో వున్న నిష్టురత నిజాన్ని చెప్పాలన్న ఆదర్శం వల్ల వచ్చింది కాదన్నది అందులో వున్న అందమైన అబద్ధాలని చూసే చెప్పచ్చు.

మనవాళ్ళకొచ్చిన ఆస్కార్లకైతే నాకు చాలా సంతోషం. కానీ స్లమ్ డాగ్ ని గొప్ప సినిమా అనో కనీసం పదికాలాలు గుర్తుండే సినిమా అనో అంగీకరించడానికి కూడా నాకైతే పరిమితులున్నాయి. ఒకసారి చూడడానికి కష్టపడాల్సన సినిమాని క్లాసిక్ గా ఆస్కార్ల వల్ల అంగీకరించేంత విశాల హృదయం నాకు లేదని ఒప్పేసుకుంటాను. అలాగే, ప్రధానంగా అమెరికా ప్రభుత్వం విధానాల లోపాల వల్ల ఏర్పడిన ఈ ఆర్ధిక సంక్షోభం మధ్యలో నిలబడి, సిద్ధంతపరమైన నమ్మకాలవల్లో, సొంతలాభం కోసమో ‘(ప్రభుత్వం ప్రమేయం లేకుండానే) అమెరికన్లు ఏమైనా చేయగలరు‘ అన్న బాబీ జిందాల్ ని నాయకుడి వేషంలో సహించనూలేను.

మాంద్యం వల్లేకాదు, ఈ పరిమితుల వల్లకూడా రెండు చప్పట్లు తప్ప, ఆర్భాటాలు అవసరంలేని ‘మన వాళ్ళ’ విజాయాలివి.

“ఓ మహాత్మా! ఓ మహర్షి! ఏది నలుపు ఏది తెలుపు”

మేం ఉంటున్న ఊళ్ళో ఐదు ఇండియన్ రెస్టరెంట్లు వుండేవి. క్రిందటి వారం ఒక రెస్టరెంట్ ముందు ‘మరమ్మత్తుల కోసం మూయబడింది’ అని బోర్డు కనబడింది. నిన్న పేపర్లలో దాని యజమానిని పోలీసులు అరెస్టు చేసారన్న వార్త వచ్చింది. అతను 6 సంవత్సరాల క్రితం, ఓడలో వంటవాడిగా పనిచేస్తుండగా, పడవ ఆమెరికా తీరం చేరినప్పుడు దేశంలో ప్రవేశించి, గడువు ముగిసినా తిరిగివెళ్ళలేదు. ఆ తరువాత తప్పుడు సాక్ష్యాలతో మత శ్రామికులకి యిచ్చే కోటాలో పచ్చకార్డు సంపాదించి యిక్కడే వుండి పోయాడు. ఇప్పుడు అతని వయసు 29 సంవత్సరాలు. మూడు సంవత్సరాల క్రితం యింకో వ్యక్తితో కలసి, రెస్టరెంట్ పెట్టాడు. మంచి వంటవాడు, మాటకారి, కష్టపడి పనిచేసే మనిషి. పెద్ద పెద్ద ఆశలు ఉన్నవాడు. వ్యక్తిగతంగా నాకు పరిచయం లేదు కానీ అక్కడి వెళ్ళినప్పుడు ఒకటి రెండు సార్లు చూసి వుండచ్చు.

అతన్ని అరెస్టు చేయడానికి యింకో కారణ కూడా వుంది. అది, తన హోటల్లో కాగితాలు లేని నలుగులు - గంటమోల, హోండురస్, మెక్సికో దేశాలనుంచి వచ్చిన - వ్యక్తులని పనిలో పెట్టుకోవడం. వాళ్ళు ఈ దేశంలో చట్ట ప్రకారం వాళ్ళు పనిచేయకూడదని అతనికి తెలుసు. వారానికి ఆరురోజులు పనిచేసే వారని, వాళ్ళకి వసతి, తిండి యివ్వడంతో పాటు రెండు వారాలకి 600 చప్పున డబ్బు చెల్లించే వాడినని పోలీసుల దగ్గర అతనే ఒప్పుకున్నాడు. కొంత జరుమానా విధించి డిపోర్ట చేయడంతో సరిపెట్టాలనే కోరికతో నేరాల్ని స్వయంగా అంగీకరించేట్టు అతని న్యాయవాదులు సలహా యిచ్చినట్టు సమాచారం.ఈ విషయం విన్నప్పుడు ‘పాపం దురదృష్టవంతుడు’ అన్న భావనే కలిగింది కానీ అతను చట్టాన్ని అతిక్రమించాడననీ, నేరస్తుడనీ, శిక్షార్హుడనీ ప్రతికూల భావం ఏర్పడ లేదు నాలో. నేను ఈ విషయం కొంతమంది సహోద్యోగుల దగ్గర ప్రస్తావించాను. వాళ్ళు ఎవరూ కూడా ‘తగిన శాస్తి జరిగింది వాడికి’ అనలేదు. అందరూ విచారం వెలిబుచ్చిన వారే. కానీ, ఈ వార్త వచ్చిన పేపర్లో వార్తకింద 200 పైగా కామెంట్ లు వున్నాయి. దాదాపు అన్నీ ద్వేషపూరితమైన రాతలే.

ఈ మాదిరి కాగితాలు లేకుండా, తప్పుడు కాగితాలతో, వున్నవాళ్ళు అమెరికాలో కొన్ని లక్షలమంది వుంటారు. అలాంటి వాళ్ళందర్ని నేరస్తులుగా పరిగణించాలనీ, వేటాడి దేశం నుంచి బయటకు తోలాలన్నది ఒక పక్షం వాదం. అలా చేయడం వీలుకాని పని అనీ, అలాంటి వాళ్ళకి కొంత జరుమాన విధించి వాళ్ళు చట్టబద్దమైన పౌరులుగా మారగలిగే అవకాశం కలిగేలా చట్టాన్ని మార్చడం మానవీయమైన చర్య మాత్రమే కాక, దేశం ఆర్ధిక పురోగతికి కూడా అవసరం అన్నది యింకో పక్షంవాదం. గత రెండు సంవత్సరాలుగా ప్రతి ఏడాది CIR (Comprehensive Immegration Reform) గురించి చర్చలు జరిగాయి కానీ, అది చట్టరూపం దాల్చలేదు. ఈ ఏడాది ఆ మార్పులు జరిగే అవకాశం తక్కువే.

కొంచెం మంచి బతుకుకోసం సాహసం చేసి, చట్ట అతిక్రమణ చేసిన మనుషుల పట్ల ఇతరులు ఎలాంటి వైఖరి తీసుకుంటారు అన్నది వారి వారి ప్రస్తుత జీవన పరిస్ధితుల మీద కూడా ఆధారపడి వుంటుంది. ఈ ఆర్ధిక సంక్షోభం, నిరుద్యోగ సమస్య లేకపోతే మెజారిటీ ప్రజలకి ఇలాంటి అతిక్రమణలు చేసిన మనుషుల పట్ల అంత ద్వేషం కలుగకపోవచ్చు. ఈ అనిశ్చిత స్పష్టమైన పరిష్కారం యింకా కనబడని నిరాశకరంగా వున్న ప్రస్తుత పరిస్థితి వల్ల పరదేశీయుల మీద ద్వేషం వల్ల జరిగే నేరాలు పెరిగే రోజులు రావనే భావిస్తాను.

ఈ అరెస్టు జరిగిన రోజే టైమ్స్ లో H1B మీద ప్రభుత్వం విధించిన పరిమితులని విమర్శిస్తూ, ఓపెన్ ఎడిటోరిల్లో ఫ్రైడ్ మాన్ “we need to attack this financial crisis with green cards not just greenbacks, and with start-ups not just bailouts.” అని రాయడం కాకతాళీయమే. అమెరికా నాయకులూ, ప్రజలూ ‘గోడల్ని బద్దల కొట్టకుండా’ ఈ సంక్షోభం పరిష్కారం కాదని తోందర్లోనే గ్రహిస్తారని ఆశిద్దాం.

“నేటి ఛేదం రేపు రాగం

ఒకే కాంతి ఒకే శాంతి

ఓ మహర్షి! ఓ మహాత్మా”

-శ్రీశ్రీ

ఓటమి - ఖలిల్ గిభ్రాన్

(ఖలిల్ గిభ్రాన్ కవితకి అనువాదం అను ఒక అనువధ)

ఒటమి, నా ఒటమీ, నా ఏకాంతమా ముభావమా
ఒక వేయి దిగ్విజయాలకన్నా నువ్వేంటేనే నాకు ఎక్కువ ప్రితి
నువ్వే నా హృదయానికి ప్రాపంచికవైభవం కన్నా తీపి.

ఓటమి, నా ఓటమీ, నా ఆత్మజ్ఞానమా, నా ధిక్కారమా
నీ వల్లే తెలుసుకున్నాను నేను, నాదింకా యవ్వనమేననీ, వడిగల పాదలున్నయనీ
వాడిపోయే దండలలో చిక్కుకోకూడదనీ.
నీలోనే కనుక్కున్నాను ఒంటరితనాన్నీ
తిరస్కరించబడ్డంలో అలక్ష్యంకాబడ్డంలో వున్న హాయిని.

ఓటమి, నా ఓటమీ నా మెరిసే కత్తీ డాలూ
నీ కళ్ళల్లోనే చదువుకున్నాను నేను
పట్టం కట్టించుకోవడమంటే బానిసవ్వడమే అని
అర్ధంఅవడం అంటే కుదించబడ్డం అని
గ్రహించబడ్డం అంటే ఒకడు పూర్ణత్వాన్ని చేరి
నిండా పండిన ఫలంలా నేలరాలి భక్ష్యమవ్వడం అనీ.

ఓటమి, నా ఓటమీ, నా ధైర్యమైన సహచరి
నువ్వు నా పాటలూ నా ఏడుపులూ నా నిశ్శబ్దాలూ వినాలి
నువ్వు మాత్రమే చెప్పాలి నాకు రెక్కలు రెపరెపల గురించీ
ఉత్ర్పేరేసిస్తున్న సముద్రాలగురించీ,
రాత్రి మండే కొండలగురించీ
నువ్వు మాత్రమే నిటారుగా రాళ్ళు నిండిన నా హృదయారోహణ చేయగలవు.

ఓటమి, నా ఓటమీ, నా నిర్గమించని సాహసమా
నువ్వు నేను తుఫానుతో కలసి కేరింతలు కొడదాం
అలాగే మనిద్దరం కలిసి మనలో చస్తున్న అన్నింటికీ సామాధి కడదాం
మనం ఎండలో సంకల్పంతో నిలబడదాం
మనం ప్రమాదకరమౌదాం.

*******

ఆంగ్ల మూలం ఇది -

Defeat

Gibran Khalil

Defeat, my Defeat, my solitude and my aloofness;
You are dearer to me than a thousand triumphs,
And sweeter to my heart than all worldglory.

Defeat, my Defeat, my self-knowledge and my defiance,
Through you I know that I am yet young and swift of foot
And not to be trapped by withering laurels.
And in you I have found aloneness
And the joy of being shunned and scorned.

Defeat, my Defeat, my shining sword and shield,
In your eyes I have read
That to be enthroned is to be enslaved,
And to be understood is to be levelled down,
And to be grasped is but to reach one's fullness
And like a ripe fruit to fall and be consumed.

Defeat, my Defeat, my bold companion,
You shall hear my songs and my cries and my silences,
And none but you shall speak to me of the beating of wings,
And urging of seas,
And of mountains that burn in the night,
And you alone shall climb my steep and rocky soul.

Defeat, my Defeat, my deathless courage,
You and I shall laugh together with the storm,
And together we shall dig graves for all that die in us,
And we shall stand in the sun with a will,
And we shall be dangerous.